شناسایی اجزای تشکیل دهنده اسانس و بررسی فعالیت آنتی اکسیدانی و آنتی میکروبی عصاره های دو گیاه artemisia fragrans willd وmelia azadirachta l از منطقه کاشان

طبیعت منبعی از عوامل دارویی به مدت هزاران سال و از زمان پیدایش بشر بوده است. در حال حاضر در کشورهای در حال توسعه داروهای سنتزی برای درمان بیماران نه تنها گران و کم هستند بلکه همچنین اغلب همراه با تقلب و اثرات جانبی می باشند بنابراین نیاز به گیاهان با ارزش دارویی به شدت افزایش پیدا کرده است. آنتی اکسیدان ها به طور گسترده در غذاها، لوازم آرایشی و بهداشتی برای جلوگیری از فرآیند اکسایش نامطلوب استفاده می شوند. به دلیل سمیت آنتی اکسیدان های صناعی مانند: bht، bha pg و tbhq استفاده از آنتی اکسیدان های طبیعی از سالیان گذشته به طور چشم گیری افزایش پیدا کرده است. گیاهان و چاشنی ها به عنوان منابع بی ضرر آنتی اکسیدان های طبیعی معمول می باشند. به منظور جلوگیری از اکسایش غذاها توسط رادیکال های آزاد آنتی اکسیدان ها با مقادیر بسیار کم به غذاها افزوده می شوند. در دهه های اخیر اسانس ها و عصاره های مختلف گیاهان به دلیل اثرات آنتی اکسیدانی خاصی که داشتند بیشتر مورد توجه بوده اند. در این مطالعه ترکیب های شیمیایی اسانس های جداسازی شده از اندام های هوایی گیاه artemisia fragrans willd و از بخش های گل و میوه گیاه melia azedarach linn بررسی شد و سرانجام با استفاده از دستگاه gc-ms ترکیب های تشکیل دهنده اسانس ها از نظر کیفی و کمی مورد بررسی قرار گرفت. اجزای اصلی اسانس اندام هوایی گیاهa. fragrans ، 8،1-سینئول، کامفور، آلفا-توجون و بتا-توجون بودند. اجزای اصلی اسانس گل آذین گیاه m. azedarach، ترانس-نرولیدول، بای سیکلوجرماکرن و ویردی فلورول بودند در حالی که اسانس میوه شامل: آرومادندرن، بای سیکلوجرماکرن، گلوبولول، اسپاتولنول، آلو-آرومادندرن و بتا-کاریوفیلن به عنوان اجزای اصلی بودند. فعالیت آنتی اکسیدانی عصاره متانولی گل ها، برگ ها، میوه سبز و رسیده از گیاهm. azedarach و برش های عصاره متانولی اندام هوایی و اسانس از گیاه a. fragrans با استفاده از دو روش dpph (2،2-دی فنیل-1-پیکریل هیدرازیل) و بتاکاروتن-لینولئیک اسید مورد ارزیابی قرار گرفتند. همچنین کل محتویات فنولی موجود در عصاره ها با معرف فولین سیوکالتیو اندازه گیری شد. برش آبی از عصاره متانولی گیاه a. fragrans فعالیت آنتی اکسیدانی خوبی در تست dpph از خود نشان داد در حالی که برش کلروفرمی از عصاره متانولی این گیاه بالاترین فعالیت آنتی اکسیدانی را در تست بتاکاروتن-لینولئیک اسید از خود نشان داد. عصاره متانولی میوه رسیده گیاه m. azedarach پایین ترین فعالیت آنتی اکسیدانی را در تست dpph و فولین سیوکالتیو از خود نشان داد در حالی که عصاره متانولی میوه سبز این گیاه پایین ترین فعالیت آنتی اکسیدانی را در تست بتاکاروتن-لینولئیک اسید از خود نمایان نمود. فعالیت آنتی میکروبی اسانس و برش های به دست آمده از عصاره متانولی از اندام هوایی گیاه a. fragrans و عصاره های متانولی از بخش های مختلف از گیاه m. azedarach در برابر 3 باکتری گرم مثبت، 6 باکتری گرم منفی، یک قارچ و یک مخمر مورد آزمایش قرار گرفت. در این ملاحظه اسانس گیاه a. fragrans فعالیت آنتی میکروبی قابل ملاحظه ای از خود نشان داده در حالی که عصاره ها از هر دو گیاه هیچ گونه فعالیت آنتی میکروبی از خود نشان ندادند.